Wirdumerpoort
Het gebied rond de zwaaikom, de ligplaats van Stânfries X, staat strak van Leeuwarder historie aan het water. Al voor 1500 wordt er de eerste poort gebouwd om de stad te beschermen, de Wirdumerpoort. Omgeven door water en lastig te veroveren. En ten westen van het markant witte Amicitiagebouw stond een waterpoort, waar schepen door de Herengracht invoeren. En aan de overzijde van de zwaaikom mondt nog steeds de Potmarge uit in de gracht. Het is het enige stukje water met de status van Rijksmonument en was eeuwenlang de verbinding van Leeuwarden naar Huizum.
Nieuwe Kanaal
Om een betere aansluiting te krijgen op het kanaal van Groningen naar Stavoren en Lemmer werd in 1894 begonnen met het graven van het Nieuwe Kanaal. De oude route via het Vliet of de Potmarge werd voor de steeds grotere schepen te ondiep en smal. Het kanaal werd maar liefst 1.700 meter lang en grotendeels aangelegd door mannen in de werkverschaffing. Na twee jaar was het klaar. Aan de stadskant mondt het uit in de zwaaikom, waar schepen konden wachten en keren. Een kruispunt van water in het centrum van handel en transport, pal voor de zo belangrijke Beurs, nu het gebouw van Campus Fryslân.
Zwaaikom Wirdumerpoortsdwinger, datum waarschijnlijk ca. 1890
Leer meer tijdens een stadswandeling
Meer informatie over het rijke verleden van Leeuwarden en de Museumhaven lees je tijdens de stadswandeling in deze PDF van het Historisch Centrum Leeuwarden.
Foto: Jeanette Horst